میراث آریا: شهرستان ایجرود، نام این شهرستان از رودخانه ایجرود که شریان حیاتی این منطقه به‌شمار می‌آید، گرفته شده است. شهرستان ایجرود در محل تلاقی رودخانه‌های ایجرود و اوزون دره گوجه‌قیه قرار دارد و به‌همین دلیل ایجرود نامیده می‌شود.
شهرستان ایجرود با توجه به آثار تاریخی کشف شده‌اش، مربوط به هزاره هفتم تا اوایل هزاره سوم پیش از میلاد در این منطقه به دست آمده است. حمام‌های تاریخی خوئین، گلابر، جوقین و زرین آباد، میل خوئین، دستکندهای تاریخی خول، دژمنده، آق قلعه (چهل پله)، قیزلار قلعه سی و خانه اربابی ینگه کند جامع‌السرا، مسجد جوقین و روستاهای تاریخی خوئین و گلابر از آثار طبیعی، فرهنگی و تاریخی شاخص شهرستان ایجرود به شمار می‌رود که مسافران زیادی را به ویژه در ایام نوروز به خود پذیرا است. همچنین تپه ماهورهای پاپایی، رود ایجرود، منطقه گردشگری سد گلابر، مسجد جامع گلاب، امامزاده محمد تقی (ع) و صخره معروف به قیرخ ایاق (هزار پا) نیز از دیگر جاذبه‌های مهم گردشگری شهرستان ایجرود به شمار می‌رود.
روستای تاریخی گلابر
روستای زیبای گلابر، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ایجرود در استان زنجان است. روستای پلکانی و سرسبز گلابر علاوه بر طبیعت دلنشین آثار قدیمی متعددی دارد که مربوط به دوره‌های تاریخی مختلف‌اند. روستای گلابر در ۵۲ کیلومتری سمت جنوبی زنجان واقع شده است. در این روستا آثاری از قلعه زیبایی در بالای کوه مشرف بر روستا دیده می‌شود. روستایی که بر صخره‌های باستانی تکیه‌زده و چشم‌انداز سبزه‌زاری زیبا را در برابر مردمانش گسترده است. قدمت تاریخی این روستا با یادگارهای سنگی از مردمان قدیم در همراهی افساری که بر دهانه خروشان سجاس‌رودزده شده، جلوه‌ای نو از آب و سنگ و خاک پدید آورده که گردشگران را به سوی خویش می‌خواند.
یکی از جاذبه‌های گردشگری منطقه گلابر، سد بزرگ گلابر است. این سد وسیع از نوع مخزنی بوده و جهت تأمین آب مصرفی در حوزه کشاورزی و صنایع احداث شده است. این سد در ۳ کیلومتری روستای گلابر قرار گرفته و در حاشیه مسیر گلابر به سجاس و قیدار واقع شده است. همچنین باید به قلعه باستانی گلابر اشاره کرد. این قلعه که آثار اندکی از آن بر جای مانده، در نزدیکی سد گلابر قرار دارد و مربوط به دوره اشکانی است.
صخره معروف به قیرخ ایاق (هزار پا) نیز در جنوب روستای گلابر قرار گرفته و از ارتفاع جالب توجهی برخوردار است که از پایین آن مسیر پل های برای بالا رفتن از آن وجود دارد که به همین دلیل آنرا قیرخ ایاق نامیده‌اند که اخیراً در داخل آن پله‌ای مدور قرار داده شده است و به خاطر پایه‌های زیاد پلکان، این صخره به «قیرخ ایاق» (چهل پا) نام حشره‌ای خاکی رنگ که در هنگام رطوبت سر و کله‌اش پیدا می‌شود، مشهور شده است. با گذر از این پله‌ها به بالای صخره می‌رسیم. جایی که از یک سمت آن دخمه‌های سنگی، در سمت دیگر، روستا و باغات آن و در سمتی دیگر چمن‌زاری در میانه کوه‌ها و چند کیلومتر جلوتر، سد گلابر پیدا است.
مسجد گلابر نیز در این منطقه واقع شده و احتمالاً در دوره سلجوقی بنا شده است. این مجموعه از یک مسجد و یک خانقاه تشکیل شده که احتمال دارد بقعه باشد. مسجد دارای پلان مربع نسبتاً کوچکی است که دور تا دور آن تا ارتفاع ۱.۵ متری از سنگ تراورتن ساخته شده و بر روی آن اسماء جلاله و اسامی ائمه اطهار (ع) و نام حضرت فاطمه (س) همراه با نقوش اسلیمی حکاکی شده است. محراب این مسجد از سنگ سفید به شکل زیبا و هنرمندانه‌ای طراحی شده است و به اسمای جلاله و ائمه‌اطهار (ع) منقوش است. گفته می‌شود که در محدوده همین مسجد دو کتیبه از دل خاک کشف شده و به میراث فرهنگی استان ارسال شده است.
تنورهای سفالینه و ظروف سفالی تولید شده در این روستا برای آنان که شناختی از آن دارند یادآور نان تنوری و لبنیات محلی است که در دل خاک منطقه جا خوش می‌کنند.
تنورهای قد و نیم قد برای طبخ نان حاصل دست‌زنانی است که این روزها در دوره میان سالی سیر می‌کنند. شش بانوی میان سال و مسن که هنر مادران خود را به ارث برده‌اند و با ساخت تنور و «سیین» یا همان ظروف نگهداری نان و ساییدن کشک و... نان‌آور خانه شده‌اند.
تنورها سفالی را این روزها راهی خانه باغ‌ها یا نانوایی‌های سنتی گاه تا میانه و تهران می‌کنند اما دریغ که جوانی در این روستا با این هنر خاکی انس نگرفته و هر چه هست یادگار مادرها و مادر بزرگ‌ها است.
روستای دهشیر علیا
روستای دهشیر علیا در بخش مرکزی استان زنجان دهستان بوغداکندی در ۱۰۰متری شمال غرب واقع شده است، روستای قدیمی با آب و هوای سردسیر و کوهستانی در محدوده شهرستان ایجرود واقع شده است. در این روستا سه آسیاب قدیمی وجود دارد که از ارزش‌های تاریخی برخوردار است ولی قدمت آن‌ها به‌درستی مشخص نیست. ساختمان آسیاب بنای بسیار ساده روستایی با مصالح بوم آورد است که احتمالاً از دوره قاجار و یا حتی قبل از آن تا به امروز به عنوان آسیاب کارکرد داشته است. آنچه که موجب اهمیت این اثر شده کارکرد آن به عنوان یک آسیاب آبی فعال است این اثر به شماره ۳۱۶۱۳ ثبت ملی شد.
روستای تاریخی خوئین
خوئین یکی از روستاهای بسیار قدیمی استان زنجان است و قدمتی طولانی دارد. روستای تاریخی خوئین از توابع بخش حلب شهرستان ایجرود است. روستای تاریخی خوئین از جاذبه‌های گردشگری منحصر به‌فرد شهرستان ایجرود به‌شمار می‌رود. اهالی این روستا به زبان خاصی موسوم به «خوین دیلی» تکلم می‌کنند. این روستا دارای هشت مسجد است که هر یک به دوران خاصی تعلق دارد. این هشت مسجد عبارتند از مسجد ارگی دره، مسجد میر باقری، مسجد لیج، مسجد جوانمردی‌ها، مسجد خواجه خنک، مسجد سنگبر، مسجد ملابابا و مسجد حاجی. برخی از این مساجد امروزه نیز فعال و دایر هستند و تعدد آن‌ها نشان از تدین و دین داری مردم این منطقه دارد. باغ‌های گردو و جنگل‌های وسیع، از جمله جاذبه‌های طبیعی موجود در روستای خوئین محسوب می‌شود. این روستا در ۵۶ کیلومتری شهر زنجان واقع شده است.
میل خوئین مربوط به سده ۵ تا ۷ هجری‌قمری است و این بنای برج مانند بر فراز ارتفاعات ضلع غربی روستا قرار گرفته است. این اثر در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۸۷۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنای تاریخی با ارتفاعی بالغ بر۱۰ متر به صورتی مسلط با بهره‌گیری از ارتفاعات طبیعی موجود می‌توانسته منطقه پیرامون را تا شعاع ده‌ها کیلومتر از نظر حفاظت تحت پوشش قرار داده و نیز به عنوان یک میل راهنما برای مسافران و کاروان‌های خسته و از بیم گم شدن راه در هراس و نگران، امیدبخش و خوش‌آیند باشد. به‌طور کل این بنا از دو بخش بدنه و گنبد تشکیل یافته که قسمت تحتانی (بدنه)، مدوّر و با استفاده از مصالح لاشه سنگ و ملاط گچ و آهک و قسمت فوقانی (گنبد) با بهره‌گیری از آجر و ملاط بر پا شده است. دره‌های این روستا، که شامل ارگی دره، پلنگی دره، دره سرخه رزان، آسیه دره و خولی دره یا موذی دره می‌شود، از اصلی‌ترین و شگفت انگیزترین جاذبه‌های این روستاست.
روستای جوقین
روستای جوقین در ۴۳ کیلومتری جنوب غربی استان زنجان و ۷ کیلومتری شهرستان ایجرود (شهر زرین‌آباد) قرار گرفته و در بین مسیر مواصلاتی ایجرود به خدابنده و سد گلابر (قُولَبیر) قرارگرفته با توجه به اینکه روستای گلابر و سد گلابر منطقه نمونه گردشگری شهرستان اعلام شده که نزدیکی روستای جوقین به این منطقه موقعیت‌های زیادی را برای پیشرفت و توسعه این روستا فراهم کرده است. شغل اکثر اهالی این روستا کشاورزی و دامداری است که ۶هزار هکتار زمین دیمی و آبی و هزار هکتار منابع‌طبیعی و زمین‌های موات در این روستا وجود دارد. زبان روستا (کندیمیز) و همه روستاهای منطقه زبان زیبا و دلنشین ترکی بوده و بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین روستای شهرستان ایجرود به‌شمار می‌رود.
روستای آرکوین
روستای آرکوین از شهر زرین‌آباد حدود ۲۵ کیلومتر فاصله دارد و کاربری این چشمه برای استحمام است. این روستا و چشمه آب گرم آن از سمت استان کردستان (بیجار) و استان زنجان (از سمت شهر قیدار و شهر زنجان) قابل دسترسی است. چشمه‌آب‌گرم آرکوین در جاده ایجرود ـ بیجار واقع شده و در منطقه از شهرت خوبی برخوردار است. استفاده و بهره‌برداری بهینه از آب‌های گرم و معدنی یکی از مهم‌ترین منابع جذب جهانگرد است. آب‌های معدنی از اولین داروهای کشف‌شده طبیعی هستند و به راحتی می‌توانند بخشی از هزینه‌های درمان بیماران را در مقیاس کلی کاهش دهند. چشمه آب گرم آرکوین در روستای آرکوین قرار دارد.
انتهای پیام/
نظر شما